Narodowe Centrum Badań i Rozwoju przyznało środki finansowe na budowę drugiej instalacji badawczej przy synchrotronie SOLARIS. Instalacja ta składać się będzie z linii promieniowania dostarczającej wiązkę fotonów z zakresu próżniowego ultrafioletu oraz ze stacji badawczej umożliwiającej badania techniką kątowo-rozdzielczej spektroskopii fotoelektronów (ARPES).

Jako nazwę instalacji proponujemy akronim UARPES utworzony przez połączenie angielskojęzycznej nazwy techniki: Angle-Resolved Photoemission Spectroscopy i litery U od słowa „ultra" podkreślającej wyjątkowe możliwości badawcze, które powstaną w efekcie połączenia niezrównanego źródła wzbudzenia jakim jest synchrotron oraz najwyższej klasy spektrometrów energii, precyzyjnych układów orientacji próbki itp.

Wśród metod badań struktury materii, bazująca na efekcie fotoelektrycznym spektroskopia ARPES zajmuje niezwykle ważne miejsce, ponieważ pozwala na pomiar trzech fundamentalnych parametrów (liczb kwantowych) dla elektronów materii: energii, pędu i spinu. Tym samym umożliwia pełny opis struktury elektronowej materii metodami doświadczalnymi.

Najważniejsze obszary zastosowań budowanej instalacji pomiarowej to: fizyka nadprzewodników, fizyka półprzewodników, badania nowych materiałów elektronicznych, badania materiałów niskowymiarowych, badania nanostruktur.

Koordynator projektu budowy tej linii – prof. Jacek Kołodziej (Uniwersytet Jagielloński, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej) wskazuje, iż główną przesłanką, która przemawia za budową wyspecjalizowanej infrastruktury badawczej, umożliwiającej badania struktury elektronowej materii przy synchrotronie Solaris, jest ugruntowana wiedza, że struktura elektronowa leży u podstaw elektrycznych, optycznych, termicznych, magnetycznych, a nawet mechanicznych właściwości materii skondensowanej.

Stacja ARPES należy do kanonu wyposażenia źródeł promieniowania synchrotronowego III generacji. Na świecie istnieje kilkanaście linii/stacji synchrotronowych dedykowanych technice ARPES. Siedem z nich powstało w ciągu ostatnich pięciu lat, a cztery dalsze linie są budowane lub planowane. Działające stacje są w pełni wykorzystane, a liczba wniosków o przydział czasu pomiarowego znacznie przekracza oferowane możliwości. Przewiduje, że w najbliższej przyszłości będzie duże zapotrzebowanie na badania tego typu. Zainteresowanie badaniami na linii U-ARPES przy synchrotronie Solaris zgłosiło już 21 zespołów badawczych z Polski.

W trakcie budowy jest także linia badawcza - PEEM/XAS.

W dalszym ciągu Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS podejmuje działania w celu pozyskania środków finansowych na budowę kolejnych linii eksperymentalnych, aby w przyszłości w pełni wykorzystać potencjał krakowskiego synchrotronu.