29 czerwca 2022 odbyła się oficjalna ceremonia otwarcia linii ASTRA (dawniej SOLABS), linii dedykowanej pomiarom z użyciem absorpcyjnej spektroskopii rentgenowskiej (XAS) w zakresie energii 1 keV do 15 keV. W uroczystości uczestniczyło wielu znakomitych gości wraz z międzynarodowym zespołem zaangażowanym w powstanie linii.

Międzynarodowa współpraca kluczem do sukcesu

Linia ASTRA powstała dzięki współpracy 4 instytucji naukowych, Hochschule Niederrhein University of Applied Sciences (Niemcy), Synchrotron Light Research Institute (Tajlandia), Instytutu Fizyki Uniwersytetu w Bonn (Niemcy) i Centrum SOLARIS. Wysocy przedstawiciele tych instytucji oraz wszystkie osoby zaangażowane w projekt linii ASTRA przyjechały do Krakowa na uroczystość otwarcia. Niezwykle miłym gestem ze strony Synchrotronu SLRI w Tajlandii było przesłanie oficjalnych gratulacji przez Dyrektora SLRI Prof. Saroj Rujirawata w postaci filmu, który został wyświetlony w czasie uroczystości. Dodatkowo ceremonia została uświetniona obecnością Konsula Generalnego Niemiec dr. Michaela Großa oraz przedstawicieli ze świata nauki i przemysłu. W cały projekt powstawania linii i dalszego jej rozwoju zaangażowanych było ponad 25 naukowców i pracowników technicznych, a prace te były koordynowane przez prof. Josefa Hormesa (University of Bonn), prof. Alexandra Prange (Hochschule Niederrhein), dr Wantane Klysubun (SLRI), a ze strony SOLARIS przez dr. Alexeya Maximenko  i dr. Marcina Zająca.

Przebieg uroczystości

Uroczystość rozpoczęła się przywitaniem gości przez prof. Marka Stankiewicza – Dyrektora Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS.

Reprezentant Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. Stanisław Kistryn, mówił o gładkim i bezproblemowym przebiegu współpracy, który może być przykładem dla świata. Swoje przemówienie dał też Rektor Hochschule Niederrhein, dr Thomas Grünewald, chwaląc wszystkie osoby zaangażowane w projekt, a szczególnie podkreślając szybkość realizacji inwestycji. Natomiast Konsul Generalny Niemiec mówił, że „nauka sama w sobie ma naturę międzynarodową” i nawoływał do zacieśnienia współpracy, otwartości i dialogu. „To jest prawdziwie europejska przestrzeń do rozwoju nauki pozwalająca na wspólne prowadzenie badań na najwyższym poziomie”.

Prof. Josef Hormes, światowej klasy specjalista XAS, wygłosił ciekawy wykład o możliwościach i zastosowaniach linii ASTRA oraz wytłumaczył, dlaczego ta linia jest tak unikalna i wyjątkowa.

Goście wydarzenia mieli okazję zwiedzić halę eksperymentalną oraz dowiedzieć się więcej o badaniach prowadzonych na synchrotronie. Kulminacyjnym punktem spotkania było uroczyste przecięcie wstęgi przy linii ASTRA na hali eksperymentalnej. Następnie został wzniesiony toast i zostały zrobione pamiątkowe zdjęcia.

Na zdjęciu idąc od prawej: prof. Alexander Prange (Hochschule Niederrhein), dr Thomas Grünewald (Hochschule Niederrhein), prof. Stanisław Kistryn (Uniwersytet Jagielloński), prof. Marek Stankiewicz (SOLARIS, UJ), dr  Michael Groß (Konsul Generalny Niemiec), Prof. Josef Hormes (University of Bonn). Idąc dalej dr Alexey Maximenko (SOLARIS), dr Henning Lichtenberg (Hochschule Niederrhein), Marcel Piszak (SOLARIS). 

Linia ASTRA i jej zespół

Podczas uroczystości na hali eksperymentalnej podkreślone zostało głębokie zaangażowanie i doskonała współpraca pomiędzy specjalistami budującymi linię. Nie sposób wymienić wszystkich, którzy przyczynili się do powstania tej nowej infrastruktury badawczej, jednak podziękowania wygłoszone przez prof. Stankiewicza skierowane były do wszystkich czynnie uczestniczących w projektowaniu i budowaniu linii.  

Linia ASTRA została specjalnie zaprojektowana do pomiarów XAS (absorpcyjnej spektroskopii rengenowskiej) w zakresie rentgenowskim znanym jako „tender energy range”. Badania prowadzone na tej linii przyczynią się do rozwoju w takich dziedzinach jak materiałoznastwo, fizyka, chemia, biomedycyna czy ochrona środowiska. Linia otwiera możliwości współpracy z przemysłem gumowym, rolniczym, chemicznym i kosmetycznym.